سازوکارهای نظارت فعال غیرقضایی بر اقدامات ضابطان دادگستری (مطالعه تطبیقی حقوق ایران، فرانسه و انگلیس)

زمینه و هدف: اهمیت نظارت بر عملکرد ضابطان دادگستری (به‌عنوان جبهۀ مقدم دستگاه عدالت کیفری) باعث شده است در بسیاری از کشورها، علاوه بر نظارت عام مقام قضایی بر عملکرد ظابطان، نهادهای خاصی نیز وظیفۀ اِعمال نظارت غیر‌قضایی بر عملکرد این افراد را بر عهده داشته باشند. هدف از انجام این پژوهش بررسی امکان سنجی اعمال نظارت غیر‌قضایی بر عملکرد ضابطان دادگستری در حقوق ایران است. روش‌شناسی: روش تحقیق استفاده شده در این مقاله، کیفی و مبتنی بر مطالعات کتابخانه‌ای و اسنادی بوده و سعی شده است با بررسی سازوکارهای نظارت غیرقضایی، ضوابط کاربست این نوع نظارت بر عملکرد ضابطان مورد بررسی قرار گیرد. یافته‌ها و نتایج: یافته‌های تحقیق نشانگر این واقعیت هستند که به رغم مغفول ماندن اِعمال نظارت غیرقضایی بر عملکرد ضابطان در حقوق ایران، امکان اعمال این نوع از نظارت در حقوق ایران وجود دارد. سازمان بازرسی کل کشور با توجه به وظیفۀ عام نظارتی خود و کمیسیون اصل نود قانون اساسی با توجه به ‌‌این‌که مرجع دریافت شکایات از نهادهای دولتی است، می‌توانند بنا به تشخص خود یا با دریافت شکایت و گزارش از اشخاص یا سازمان‌های دیگر، اقدام به تعقیب و پیگیری ضابطان در موارد نقض حقوق شهروندی ‌‌کند.